بازگشت به آموزههای دکتر بهشتی برای حل مسائل و مشکلات احتمالی که ما امروز با آن مواجه هستیم، یک ضرورت قطعی و حتمی است. معتقدم بیش از شناخت دیدگاههای شهید بهشتی در باب مسائل مختلف «اسلوب روششناختی» او میتواند برای امروز ما راهگشا باشد. قبل از آنکه شهید بهشتی را فقیه و انسانشناس بدانم، او را یک «فیلسوف علم» و یک «فیلسوف دین» میدانم که با مراجعه به آثار و شیوه تأمل ورزیاش، حس پرواز را به مسلمانان میآموزد و این همان غفلت بزرگ تاریخی- اندیشهای امروز ما است.
شهید بهشتی نخست مطالبی را که اغلب اسلامشناسها طرح کردهاند، عنوان میکند وجه ممیزه او از دیگر اسلامشناسها در «ظرافتها و دقتهای روششناختی» او است که میتواند هم در فرایند شناخت و عرضه دین و هم در اداره جامعه برای ما راهگشا باشد.
نکته قابل تأمل در دیدگاههای شهید بهشتی آنجایی است که تأکید میکند اسلام را باید به گونهای فهم و عرضه کرد که منطق آن برای هر انسانی در هر جایی و در هر زمانی قابل پذیرش باشد. از دیگر ارکان روششناسی او که از قضا یکی از پاشنههای آشیل دنیای امروز است و در طرز برخورد با مسأله زنان از دیدگاه اسلام میتواند اثرگذار باشد، مسأله عدالتمحوری است؛ جامعه ناعادلانه و نابرابرساز، یک جامعه ناپایدار است، بر این اساس، اسلامشناس در فهم امور اسلامی باید مسأله عدالت اجتماعی را به عنوان یک رکن اساسی به رسمیت بشناسد.
واقعیت این است که در زمینه «عدالت» با خلأ معرفتی نگرانکنندهای مواجه هستیم و از این زاویه نیز میتوان به حقوق زنان نگریست. به زعم شهید بهشتی، جامعهای که نسبت به عدالت بیتفاوت باشد «علم»، «عقل» و «اخلاق» در آن رشد نمیکند. تا اینجا دیدگاههای شهید بهشتی با شهید مطهری تقریباً همراستا است اما آیتالله بهشتی نکته دیگری را هم مطرح میکند از نظر ایشان جامعهای که فهم عالمانهای از مسأله عدالت نداشته باشد، در آن استفاده ابزاری از دین بسیار رایج خواهد شد.
منبع : روزنامه ایران