مراحل اساسی یک نهضت عبارت است از پیدایش یک ایده به وسیله‌ی فرد یا گروه و پیدایش هسته‌ی مؤمن به این ایده از راه‌هایی که گفتیم. این هسته، زمینه‌ها را بر طبق آنچه عرض شد برای مرحله‌ی بعد فراهم می‌کند.

كتاب مراحل اساسی یک نهضت گفتارى از شهيد آيت‏ الله دكتر بهشتى است كه  در سال 1347، در زمان اقامت ايشان در آلمان به عنوان مسئول مركز اسلامى هامبورگ، در شهر هانوفر با عنوان «مراحل اساسى يك نهضت» ايراد شده است. در این کتاب نخست، شيوه‌ی نگاه شهید بهشتی به قرآن، سنت و برخى مسائل تاريخى صدر اسلام به عنوان منابع جهت‏ دهنده به زيست مسلمانى در دنياى امروز مطرح می‌شود كه دين را از متنى تاريخ مند به متنى تاريخ‏ ساز تبديل می ‏كند و نكته ديگر که حائز اهمیت است، نگرش منظومه‏ اى به دين و

معارف برخاسته از آن است كه ایشان در تلاشى موفقيت‏ آميز، دست به تأليف مؤلفه‏ هاى گوناگون می‌زند و عرفان و عبادات را به صحنه‌ی عمل اجتماعى می كشاند و ميان ايمان و زيست مصلحانه پيوندى استوار برقرار می ‏سازد.