1. Skip to Main Menu
  2. Skip to Content
  3. Skip to Footer
سایت "بنیاد نشر آثار و اندیشه های شهید آیت الله دکتر بهشتی" تنها منبع رسمی اخبار و آثار شهید بهشتی است

کتاب «بقعه‎ی هفتم» منتشر شد

در چهلمین سال شهادت آیت‌الله دکتر بهشتی و پس از چهارده سال تلاش و بازنگر‌ی‌های متعدد، کتاب نفیس «بقعه‌ی هفتم»، مجموعه عکس‌های کامران عدل از آرامگاه شهدای هفتم تیر و هشتم شهریور با همکاری بنیاد نشر آثار و اندیشه‌های شهید آیت‌الله دکتر بهشتی و مقدمه‌ی طراح بنا، مهندس میرحسین موسوی، منتشر شد. کامران عدل در یادداشتی درباره‌ی این کتاب می‌نویسد:

«باید یادآور شد که در دهه‌ی 1350 معماری نوین ایران با ورود معماران بسیار کارکشته‎ای چون مهندس درویش و منوچهر مقتدر و کامران دیبا، وارد فاز نوینی از معماری شد که کاربرد مصالح سنتی مانند آجر و مصالح مدرن مانند بتون، اساس تفکر آن بود. این معماری که خیلی زود جای خود را در میان دستت‎اندرکاران و علاقه‌‎مندان معماری باز کرد، به‌دو دلیل به‎سرعت گسترش یافت. یکی این که ایران کشوری زلزله‎خیز است و این دو عنصر ساختمانی باعث استحکام بنا‎ها می‎شد، و دوم آن که کار برد آن بسیار آسان بود. معماری ایران که دارای پیچ و خم ‎های خاصی است، توانست با استفاده از این دو ماتریل، خود را دوباره و در ترکیبی نو نشان دهد. تقریبا همه‌ی ساختمان‎های مهم آن دوره مانند سازمان تلویزیون ملی ایران، ساختمان‎های دانشگاه‌های شیراز و اهواز و موزه‌ی هنرهای معاصر ایران، که نمونه‎های بارز این معماری در ایران هستند، به‎این ترتیب ساخته شده‎اند.

در این جریان، مهندس میرحسین موسوی نیز با کاربرد بتون و آجر و با دیدگاه خاص خود به‎معماری ایران، این جریان را ادامه داد. ساختمان بقعه‎ی هفتم، به‌جهت آن که بنای یادبودی مذهبی است، تا حدودی از معماری صفوی الهام گرفته است که در زیر، شرح آن خواهد آمد.

بقعه‏ی شهدای هفتم تیر و هشتم شهریور در بهشت زهرای تهران واقع شده است. در این ساختمان، اِلمان‎های سنتی معماری ایران، همراه با تکنیک‎های امروزی، ساختمانی را به‎وجود آورده‎اند که قابل تامل و تعمق بسیار است. فاساد اصلی آن یادآور ستون‎های ساختمان کاخ چهل ستون واقع در اصفهان، ولی ساده شده‌ی آن است. در ورودی، در سمت راست ساختمان قرار دارد. مهندس موسوی، با قرار دادن ورودی در این محل و آن هم با زاویه‌ای ۴۵ درجه، مانع دید مستقیم بازدیدکنندگان به‎داخل صحن می‎شود که خود، یادآور اسلوب ورودی مسجد جامع و مسجد امام در اصفهان است. ساختار بتونی آشکار ساختمان، و اختلاط آن با آجر، پرسپکتیو زیبایی را در داخل بنا ایجاد کرده است. هفت بقعه (به‎عدد هفت توجه داشته باشید) آن را پوشانده که مزار شهید بهشتی در زیر بقعه‎ی پنجم، که بزرگ‎ترین و بلند‎ترین آن‎ها است قرار دارد. در سمت جنوبی و در کنار صحن، گذری تعبیه شده است که قطعات شمالی و جنوبی قبرستان بهشت زهرا را به‎یک‌دیگر مرتبط می‎کند. این گذر که به‎سبک بازارچه‎های سنتی درست شده، دارای هفت پنجره است که به‎سمت داخل صحن باز می‎شوند. در پایین آن‎ها، سکوهایی برای نشستن عابرین ایجاد شده است که یادآور سکوهای مدرسه‌ی مادر شاه واقع در خیابان چهارباغ اصفهان است.

در کنار بقعه‌ی چهارم، طراح بنا شبه بازارچه یا پاساژ یا گذر را مسقف کرده و پوشانده است و سقف و دیوارهای آن با منفذهای گل‎نویی پوشیده شده‎اند. زیر این سقف نیز، حوض بزرگی ساخته شده است که تصویر بنا و منفذهای گل‎نویی در آن منعکس می‎شود. در نتیجه، در تمام روز، از وقتی که آفتاب طلوع می‎کند، نور خورشید از طریق پنجره‌های مدوری که شیشه‌هایی به‎شکل ویترای در آن‌ها کار شده است و در چهار طرف بقعه تعبیه شده‎اند به‎داخل صحن بقعه وارد می‎شود. در ساعاتی از روز، نور خورشید علاوه بر آن که از طریق ویترای‎های بقعه وارد صحن می‎شود، از طریق منفذهای گل‎نویی به‎روی حوض داخل گذر که با پنجره‎ی بسیار بزرگی از مزار شهید بهشتی جدا شده است به‌درون صحن بقعه منعکس می‎شود. من، بیش از چهل سال است که عکاسی معماری می‎کنم ولی تا کنون ساختمانی را ندیده‎ام که معمارش به‎این شیوه‎ی ظریف و استادانه، از نور خورشید استفاده کرده رقص‎نوری برپا کند که حیرت‌انگیز باشد.»


دیدگاه‌ها