حق انتخاب، مهم‌ترین خصیصه انسان

        همچنین معاون پژوهشی بنیاد نشرآثار شهید بهشتی در این نشست در رابطه با دین‌شناسی، چگونگی شناخت و معرفی اسلام گفت:‌ زمانی که سخن از اسلام‌شناسی به میان می‌آید، مقصود اصلی نظریات اسلام است که در اینجا نظریات دین‌شناختی و نگاه دینی شهید بهشتی مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. ایشان در نظریات خود به دین یک نگاه همه جانبه دارند؛ نگاهی برای یافتن پاسخ‌هایی برای پرسش‌های زندگی. حال جالب است که خود شهید بهشتی اعتقاد دارند که اسلام تنها یک آیین برای پرستش نیست، بلکه ایجاد بستری مناسب برای زندگی را در اسام باید یافت. در واقع در جهان‌بینی شهید بهشتی در اسلام،ا نسان «شدنی»  است مستمر و «پویشی»  است «خودآگاه» ،» انتخاب‌گر»و «خودساز». در نهاد و نهانش کشش‌ها و خواست‌ها و انگیزه‌ها آفریده شده که او را به حرکت و پویشِ خودساز وامی‌دارد و او بر اساس آگاهی‌هایی که در فطرتش زمینه دارد و در پرتو تجربه و عمل بارور می‌شود و با قدرت گزینش آزاد که به او داده شده، جهت این پویشِ سازنده را آگاهانه و آزادانه برمی‌گزیند و در جهتی که خود انتخاب و اختیار کرده است رشد می‌کند، جلو می‌رود و ساخته می‌شود. در اصل ویژگی اساسی انسان همین خودسازی آگاهانه و آزادانه اوست. میثم محمدی افزود: شهید بهشتی در اندیشه‌های خود حتی به اختیار کودکان هم اشاره دارد و افراد خردسال را هم مستحق انتخاب و استقلال می‌داند. مشخص است کسی که دغدغه آزادی کودکان را دارد، برای افراد بزرگسال و مکتب‌های فکری مختلف حق بیشتری قائل می‌شود. آزادی و حق انتخاب تا حدی برای ایشان اهمیت دارد که در کتاب نقش آزادی در تربیت کودکان می‌خوانیم: «آقا و خانم! به بچه فرصت اظهارنظر بدهید! بگذارید یک حرف پرت بزند؛ بگذارید یک استدلال غلط بکند، یک نتیجه غلط هم بگیرد، و حتی تا آنجا که خسارت شکننده ندارد دنبال این نتیجه غلط برود و خودش یک تجربه به دست بیاورد. تجربه‌های تلخی که این بچه‌ها خودشان با اِعمال حق اختیار به دست می‌آورند از یک کتاب نصیحت سعدی و فردوسی و لقمان بالاتر است، از یک مجموعه حدیث امامان و پیامبران بالاتر است و حتی م یتواند از همه قرآن برای او ارزنده‌تر باشد. خود قرآن می‌گوید من کتاب نصیحت و هدایت هستم؛ اما برای چه کسانی؟ برای انسان انتخابگر. تو با این کار زمینه نقش قرآن را از بین می‌بری. زمینه نقش حدیث را از بین می‌بری. بگذاریم بچه‌ها تجربه تلخ داشته باشند. می‌گویم به عنوان و به منظور جلوگیری از بی‌بندو باری، و به عنوان و به منظور رهایی دادن و رهایی بخشیدن جگرگوشه‌هایمان از خطرات شکننده و سهمگین، بچه‌هایِ قالبیِ پژمرده در خود فرو رفته فاقد قدرت انتخاب آزاد برای آینده نسازیم، که این هم خیانت به حال است و هم خیانت به آینده و هم به جای ایفای مسئولیت فرار از مسئولیت است. » او اضافه کرد: ویژگی اساسی انسان همین خودسازی آگاهانه و آزادانه اوست. یعنی اگر این دو را از انسان سلب کنیم در واقع انسانیت او از بین رفته است. به تعبیر شهید بهشتی انسان اسلام باید انتخابگر به دنیا آید، انتخابگر بزرگ شود، انتخابگر زندگی کند، انتخابگر به راه فساد یا صلاح برود و تا لحظه مرگ بر این انتخابگری‌ بماند.

منبع: روزنامه آرمان امروز